Çocuklara kitap okumayı sevdirmenin püf noktaları

Dünyaca ünlü Arjantanli yazar Jorge Luis Borges “Ben daima cennetin bir tür kütüphane olduğunu hayal ettim” diyordu. Ancak akıllı telefonlar, video oyunları, tabletler ve daha pek çok araçla bugün teknoloji, heyecanlı ve renkli dünyası ile çocukların dikkatini çekiyor. Gerçekten de gençlerin bu dünyadan uzaklaşıp kitap okumaya yönelmesi kolay değil. Çünkü günümüzde onlar cenneti kütüphaneler yerine bilgisayarlarda arıyor. ABD’nin önde gelen eğitim platformlarından ‘Edutopia’, ailelerin ve eğitimcilerin çocuklara kitapları sevdirmesinin yollarını bir kitapçıkla anlatıyor.

SORULAR SORUN

Çocuklarınıza kitapları sesli okuyun. Bundan büyük keyif alacaklar. Daha sonra okuduklarınızla ilgili sorular sorun. Bölümlerde cevapların saklandığı yerleri bulmasına yardım edin. Onlara kitapları aşkla, şefkatle ve anlayışla aktarın. İyi okunan bir kitap, onları motive eder.

İLGİ ALANLARINI GÖZLEYİN

Onları okumaları için cesaretlendirirken, hangi tip kitapları tercih ettiklerini de dikkate alın. Bu belki mizah, hikâye, tarih ya da roman olabilir. Ne sevdiklerini anladıktan sonra, ona göre kitaplar seçebilirsiniz.

RAHAT BİR ALAN YARATIN

Çocuklara rahat bir okuma ortamı yaratın. Olabildiğince, uygun ışık, dikkat dağıtıcı unsurlardan arınmış bir ortam sağlayın. Çocuklar okuma alanlarını severse, bu onlarda zamanla bir alışkanlık halini alabilir. Bu sayede çocuklar ortam ile okuma arasında olumlu bir ilişki kurmaya başlar.

MATERYALLERİ ÇEŞİTLENDİRİN

Evde ya da okulda okuma materyallerini nasıl çeşitlendirdiğiniz, okumayı sevdirmede önemli rol oynar. Örneğin, çocuklara yaşlarına uygun mizah kitapları, dergi ve gazeteleri okumaları için izin verin. Bu, sadece özgüveni artırmayacak, onları okumaları için cesaretlendirecek. Okumanın keyifli bir aktivite olduğunu keşfedecekler.

SİZ OKURKEN ONLAR ÇİZSİN

Çocuklar, sınıflarında edebiyatsever bir öğretmen görürse, tutkusunu paylaşmak isteyebilir. Onlara favori kitaplarınızdan ve size neler hissettirdiğinden bahsedin. Sınıfta siz yüksek sesle okurken, çocuklardan hikâyeyle ilgili resim çizmelerini isteyin. Okuduğunuzla daha çok ilgilenmeye başlayacaklar. Aileler de bunu evde uygulayabilir.

KİTAP SEÇMELERİNİ İSTEYİN

Sınıfta tahtanın önüne bir sandalye koyun ve bunu okuyucu sandalyesi olarak tanıtın. Öğrencilerinizden heyecan duydukları bir kitabı seçmelerini isteyin ve ardından derste yüksek sesle okumaları için okuyucu sandalyesine davet edin. Herkese okuma hakkı tanıyın ve sonrasında sorular için vakit ayırın. Ancak bunu şart koşmayın, doğal bir süreçte eğlenceli ve istekli bir şekilde yapılmasına gayret edin.

SINIF KÜTÜPHANESİ OLUŞTURUN

Bir sınıf içi kütüphaneye sahip olmak önemli. Çünkü bazı öğrencilerin aileleri, kitap alabilecek maddi durumda olmayabilir. Bu kütüphane sayesinde, evlerinde kitaba ulaşma imkânı olmayan çocuklar, okuma sevgisi kazanabilir. Ayrıca okul kütüphanesine gitmekten çekinen ya da bu konuda tembellik gösteren öğrenciler de eğer sınıfta yeterince kaynak varsa, bu açığı kapatabilir.

GRUP HALİNDE OKUMA YAPIN

Okuma konusunda isteksiz ya da yetersiz olanların şevklerini artırmak için yaşça daha büyük öğrencilerinizle grup oluşturabilirsiniz. Bu sayede alt sınıflardaki çocuklara kendi yaşlarına daha yakın öğrencilerden faydalanma fırsatı vermiş olursunuz.

KİTAPLARI SEVİYESİNE GÖRE AYIRIN

Çocuk kitabı da olsa, her kitabın seviyesi aynı değil. Kimi bolca resme yer verirken, bazıları daha zorlu olabiliyor. Sınıf kütüphanesindeki kitapları okuma zorluğuna göre çeşitli renk kodlarıyla seviyelere ayırabilirsiniz. Böylelikle öğrencileriniz üst seviyedeki kitapları okumak için daha fazla şevk gösterebilir. Okuma egzersizleri yaparken, onlardan bir basamak ilerlemelerini isterseniz, başarılı bir okuma seyri yakalayabilirsiniz.

BİLİM KİTAPLARINA YER VERİN

Bazı çocukların hikâyeye, romana değil de, bilime ilgisi vardır. Çoğu çocuk renkli bilim kitaplarını okumaktan büyük keyif alır. Kütüphanede onlar için hazırlanmış bilim kitaplarına da yer ayırın. Okuma sevgisi için her şeyden önce ilgi duyulması gerekiyor.

Yeni çıkanları tanıtın

Artık basımevleri çocukların ilgisini çekebilecek, çok değişik tasarımlara sahip kitaplar yayımlıyor. Belli periyodlarla yeni çıkan kitapları çocuklarınıza tanıtabilirsiniz. Öğretmenler ise, aralarda veya ilgili derslerin bir kısmını kitap tanıtımına ayırabilir. Öğrenciler de bu tanıtımlara dahil edilirse hem özgüvenleri gelişir, hem de kitaplara ilgileri artar.

Kapak tasarımı yaptırın

Çocuklara beğendikleri kitapla ilgili poster ya da kapak tasarımı yapmaları için ödev verebilirsiniz. Ayrıca kitaptaki karakterleri çizdirmek ve kağıdın altına bunların özelliklerini betimlemelerini istemek de kitaplara ilgilerini arttıracak yöntemler arasında.

Haftanın yazarını belirleyin

Aileler evde haftanın yazarını belirleyip, çocuklarını okuma yapmaları yönünde teşvik edebilir. Öğretmenler ise her hafta bir yazar seçip, sınıfta okumalar yapabilir, yarışmalar düzenleyebilir. Öğrencilerinizden bu yazarlarla ilgili yazılar da isteyebilirsiniz. Böylelikle çocuklar, yazarları daha yakından tanımış ve araştırmış olur.

Tartışmalar düzenleyin

Daha üst sınıftaki öğrenciler için kitaplardaki tema, bölüm ve karakterlerle ilgili tartışma atölyeleri düzenleyebilirsiniz. Romandaki karakter analizinde ortaya, tartışmaya açık bir nokta atarak öğrencileri kitaplar hakkında daha yoğun düşünmeye sevk edebilirsiniz. Bunu bir yarışma havasında, işin içerisine biraz da rekabet katarak yaparsanız, geleceğin edebiyat eleştirmenlerine “merhaba” diyebilirsiniz. Zaman zaman okullara davetli olarak gelen yazarlarla, öğrencileri bir araya getirerek, bu atölyelere güç katabilirsiniz.

Kitapçıları birlikte gezin

Çocuğunuzla birlikte kitapçıları gezin. Bırakın raflarda kendi keşiflerini yapsınlar. Siz de zaman zaman onları kitap seçimleri konusunda yönlendirebilirsiniz. Kitapçı veya kütüphanede vakit geçirmeyi sevmeye başlarlarsa, hayat boyu kitap okuma alışkanlığına sahip olurlar.